Koningin Máxima die al een keer te gast was bij een ander event in de Rijtuigenloods, was op 5 oktober aanwezig bij het congres Gender & Gezondheid in De Rijtuigenloods te Amersfoort. Tijdens deze bijeenkomst stonden de nieuwste ontwikkelingen in onderzoek, preventie, diagnose en behandeling in gendersensitieve gezondheidszorg centraal. Koningin Máxima nam aan het eind van het congres symbolisch het eerste exemplaar van een nieuw evaluatierapport in ontvangst, waarmee het belang van op maat gesneden zorg voor iedereen werd onderstreept.
WOMEN Inc. is de onafhankelijke organisatie die het congres organiseerde. Dit platform zet zich sinds 2005 in voor gelijke kansen voor iedereen, ongeacht gender of sekse. WOMEN Inc. voert campagnes, doet onderzoek en stimuleert kennisdeling, onder andere op het gebied van gezondheidszorg.
Een belangrijk speerpunt van de organisatie is het verbeteren van de gezondheidszorg voor vrouwen. De medische wereld is historisch gezien sterk gericht op het mannenlichaam. Daardoor worden klachten bij vrouwen vaker over het hoofd gezien of anders geïnterpreteerd. Met campagnes zoals “Behandel me als een dame” en het motto “Fix the system, not the women” wil WOMEN Inc. het zorgsysteem veranderen, zodat het beter inspeelt op biologische en sociale verschillen tussen vrouwen en mannen.
Waarom gendersensitieve zorg?
Er zijn aantoonbare verschillen in hoe mannen en vrouwen ziek worden, klachten ervaren en reageren op behandelingen. Toch zijn medische opleidingen en richtlijnen daar lang niet altijd op afgestemd. Vrouwen leven gemiddeld langer, maar brengen die extra jaren vaker door in minder goede gezondheid. Bij hart- en vaatziekten bijvoorbeeld, zijn symptomen bij vrouwen vaak anders dan bij mannen, waardoor tijdige diagnose en behandeling wordt bemoeilijkt. Ook krijgen vrouwen vaker bijwerkingen van medicijnen, omdat veel geneesmiddelen nog altijd getest zijn op mannelijke proefpersonen. En psychische aandoeningen, zoals depressie of ADHD, worden bij vrouwen en meisjes vaak minder snel herkend.
Deze verschillen vragen om gendersensitieve zorg: zorg die rekening houdt met sekse (biologische verschillen) én gender (sociale en culturele invloeden). Alleen zo kunnen diagnoses en behandelingen beter worden afgestemd op het individu.
Het congres in De Rijtuigenloods
Het congres Gender & Gezondheid bracht zorgprofessionals, beleidsmakers, wetenschappers en studenten samen om kennis te delen en plannen te smeden. Sprekers uit binnen- en buitenland belichtten hoe sekse en gender in onderzoek en praktijk steeds vaker een rol krijgen.
Er waren sessies over onder meer:
- Gendersensitief medisch onderwijs – hoe leren toekomstige artsen omgaan met verschillen tussen vrouwen en mannen?
- Arbeid en gezondheid – hoe beïnvloeden hormonen, levensfasen en maatschappelijke rollen het ziekteverzuim van vrouwen?
- De farmaceutische industrie – welke verantwoordelijkheid heeft de sector in het opnemen van vrouwen in geneesmiddelenonderzoek?
- De geïnformeerde patiënt – hoe verandert de zorg nu patiënten zelf via internet hun klachten onderzoeken?
- Ook vond de zogenaamde GenderExpress plaats: een serie korte lezingen over concrete verschillen tussen mannen en vrouwen bij aandoeningen als hartfalen, migraine, reuma, psychische stoornissen en trauma’s.
Uit alle sessies kwam naar voren dat er grote stappen zijn gezet, maar dat er ook nog veel moet gebeuren om de gezondheidszorg echt gendersensitief te maken.
Koningin Máxima was de hele dag aanwezig en toonde met haar betrokkenheid het belang van het onderwerp. Aan het einde van het congres nam zij het eerste exemplaar van de effectmeting in ontvangst – een symbolisch moment dat onderstreepte hoe ver we al zijn gekomen, maar ook hoe belangrijk het is om door te pakken.
Koningin Máxima zet zich al jaren in voor gezondheidsthema’s, waaronder mentale gezondheid, toegang tot zorg en het versterken van kwetsbare groepen. Haar aanwezigheid gaf extra gewicht aan de boodschap van het congres: zorg moet beter aansluiten op de verschillen tussen mensen.
De effectmeting: waar staan we?
De effectmeting die aan Koningin Máxima werd overhandigd, bracht in kaart welke resultaten de afgelopen jaren zijn behaald op het gebied van gendersensitieve gezondheidszorg. Daarin stonden onder meer:
- De toegenomen aandacht voor sekseverschillen in medisch onderzoek.
- De opname van genderonderwerpen in medische curricula.
- Nieuwe richtlijnen voor artsen en psychologen waarin sekse en gender expliciet worden meegenomen.
- De opstart van onderzoekstrajecten die zich specifiek richten op vrouwen en meisjes.
- Het rapport toonde ook aan dat bewustwording is toegenomen bij beleidsmakers, artsen en zorginstellingen. Maar het benadrukte ook waar de gaten nog zitten: in de kennis, in de praktijk en in de financiering van onderzoek dat genderspecifiek is. Een belangrijke aanbeveling was om gendersensitiviteit structureel te verankeren in wetgeving, onderwijs en beroepspraktijk.
Na het congres werd duidelijk dat er een sterke basis ligt, maar dat verdere actie nodig blijft. De betrokken organisaties werkten aan een gezamenlijk actieplan met concrete vervolgstappen. Denk aan het ontwikkelen van tools voor zorgverleners, verdere scholing en betere gegevensverzameling over de gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen.
WOMEN Inc. kondigde aan haar werk voort te zetten, samen met medische faculteiten, overheden en zorginstellingen. Doel: een gezondheidszorg die niemand over het hoofd ziet.
